شرح تجهیز کارگاه

یکی از مباحث مهم و اثر گذار در پیشرفت کار و کیفیت اجرای پروژه تجهیز کارگاه می‌باشد. این موضوع به طور مستقیم و غیر مستقیم بر توانایی‌های نیروی انسانی و بهره وری و اثر بخشی منابع مورد نیاز پروژه تاثیر بسزایی دارد. یک تجهیز خوب می‌تواند یک فرایند خوب را هدایت سیستماتیک کند و یک تجهیز بد، آشفتگی، روزمرگی و هدر دادن  منابع موجود در کارگاه را موجب شود .

تمامی‌همکاران که به نوعی در کارگاه حضور داشته و یا با فعالیت های کارگاهی آشنایی دارند به این مهم واقف هستند. نوع پروژه‌ها چه به لحاظ مقادیر و احجام و چه به لحاظ منابع و نوع فعالیت‌ها و حتی مناطق جغرافیایی متفاوت باعث شده است که نتوان طرحهای طبقه بندی شده و از پیش تعیین شده و دارای کد برای تجهیز ترسیم کرد.

 تجهیز کارگاه عبارت است از:

عملیات اقدام ها و تدارکاتی است که باید بصورت موقت برای دوره اجرای انجام  شود تا آغاز و انجام دادن عملیات موضوع پیمان طبق سند و مدارک پیمان میسرشود .

تجهیز کارگاه شامل موارد زیر است :

• ساختمان پشتیبانی

ساختمان‌های پشتیبانی به ساختمان‌هایی گفته می‌شود که برای پشتیبانی عملیات اجرایی مورد بهره برداری قرار می‌گیرند. مانند کارگاه‌های سر پوشیده شامل کارگاه‌هایی آهنگری (نجاری)‌، آرماتوربندی‌، ساخت قطعات پیش ساخته و …

• ساختمان عمومی

ساختمان‌های عمومی‌ به ساختمان‌هایی گفته می‌شود که برای افراد مستقر در کارگاه و سرویس دادن به آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند. مانند دفاتر کار‌، نمازخانه‌، غذاخوری‌، نانوایی و…

• محوطه سازی

محوطه سازی شامل خیابان بندی‌، ایجاد خاک ریز برای کانال‌های هدایت آب‌، فضای سبز‌، زمین‌های ورزشی‌، حصارکشی‌، تامین روشنایی محوطه و …

• ورودی کارگاه:

محل یا محلهای از کارگاه است که در آن ، آب ، برق ،گاز  و مخابرات مورد نیاز کار از سوی کار فرما تا مین و تحویل پیمانکار می‌شود

• انبار کارگاه

محل یا محل‌هایی از کارگاه است که در آن با توجه به طرح جانمایی تجهیز کارگاه برای نگهداری و حفاظت مصالح و تجهیزات از آنها استفاده می‌شود.

• راه دسترسی :

راهی است که یکی از راههای موجود کشور را به کارگاه متصل می‌کند.

• راه های سرویس :

راه های است که برای دستیابی  به محل اجرای عملیات احداث می‌شود.

• راه های ارتباطی :

راه های هستند که معادن مصالح – منابع آب – محل قرضه – انبار مواد منفجره و مانند آن را بطور مستقیم یا بواسطه راههای دیگر به محل اجرا ی عملیات متصل می‌کند.

• راه انحرافی :

راهی است که برای تا مین تردد وسایل نقلیه عمومی‌که قبلا از مسیر موجود انجام می‌شد اما به علت انجام عملیات موضوع پیمان قطع شده است ، احداث شود.

• برچیدن کارگاه :

عبارت از جمع آوری مصالح ، تا سیسات و سا ختمان های موقت ،خارج کردن مصالح، تجهیزات ، ما شین آلات و دیگر تدارکات پیمانکار از کارگاه ، تسطیح و تمیز کردن و در صورت لزوم به شکل اول برگرداندن زمین ها و محل های تحویلی کارفرما ، طبق نظر کار فرما می باشد.

نحوه تامین آب ، برق ، گاز و مخابرات کارگاه در دوره اجرا،باید در شرایط خصوصی پیمان مشخص شود . چنا نچه برای انتقال آب ،برق و گاز و برقراری ارتباط مخابراتی ، از شبکه سراسری یا محلی تا ورودی کارگاه ، لوله کشی، کانال کشی و کابل کشیبرای دوره اجرا لازم باشد باید چگونگی انجام دادن آن در شرایط خصوصی پیمان پیش بینی شود .

نقش تجهیز کارگاه در پیشرفت پروژه :

یکی از مباحث مهم و اثر گذار در پیشرفت کار و کیفیت اجرای پروژه تجهیز کارگاه می‌باشد.این موضوع به طور مستقیم و غیر مستقیم بر توانایی‌های نیروی انسانی و بهره وری و اثر بخشی منابع مورد نیاز پروژه تاثیر بسزایی دارد.یک تجهیز خوب می‌تواند یک فرایند خوب را هدایت سیستماتیک کند و یک تجهیز بد،آشفتگی ،روزمرگی و هدر دادن  منابع موجود در کارگاه را موجب شود.

تمامی‌همکاران که به نوعی در کارگاه حضور داشته و یا با فعالیتهای کارگاهی آشنایی دارند به این مهم واقف هستند.

نوع پروژه‌ها چه به لحاظ مقادیر و احجام و چه به لحاظ منابع و نوع فعالیت‌ها و حتی مناطق جغرافیایی متفاوت باعث شده است که نتوان طرح های طبقه بندی شده و از پیش تعیین شده و دارای کد برای تجهیز ترسیم کرد .

بنابراین می‌توان گفت همانگونه که هر پروژه برای خود استثنا و منحصر به فرد است تجهیز آن هم همین خاصیت را دارا می‌باشد.علاوه براین تجهیز کارگاه فرایند مستمر در مراحل مختلف اجرای پروژه است و تا پایان پروژه کارگاه درگیر این مساله بود و مدام بایستی خود را بهینه و بروز نماید .

در ادامه به بیان اجمالی مراحل تجهیز اشاره می‌نمایم:

۱– اطلاعات مورد نیاز : این بخش مفروضات طراحی تجهیز کارگاه را معین می‌کند و با توجه به نوع پروژه داده‌های متفاوتی دارد . ئلی به طور کلی می‌تواند به چهار بخش زیر تعریف شود :

۱-۱ موضوع پروژه : موضوع پروژه استراتژی طراحی تجهیز را مشخص می‌نماید . مثلا تجهیز پروژه آپارتمان سازی با تجهیز پروژه صنعتی متفاوت است .

۱-۲- منابع مورد نیاز پروژه : با توجه به موضوع پروژه منابعی جهت اجرای این موضوع مورد نیاز است نیروی انسانی ، ماشین آلات، مصالح مصرفی و …

۱-۳- برنامه اجرائی پروژه : برنامه پروژه راا مشخص می‌کند که در چه زمانی از پروژه به چه منابعی نباز است و با دقت در این مهم می‌توان تجهیز کارگاه را که مستمر می‌باشد طراحی و پیش بینی کرد .

۱-۴- منطقه جغرافیایی پروژه : تجهیز کارگاه در مناطق گرمسیر و سردسیر متفاوت بوده و بایستی مورد توجه قرار گیرد .

۲– طراحی : با توجه به اطلاعات فوق حال بایستی تجهیز کارگاه طراحی شود . تجربه نشان داده است ، تجهیز بدون طراحی اولیه همیشه کارگاه را دچار مشکل کرده و بخشی از منابع کارگاه مدام در این بخش مشغول بوده و به لحاظ فشار‌های کاری تصمیمات عجولانه اتخاذ گردیده و تجهیز به روش سعی و خطا پیش رفته و عملا کارایی بالای خود را از دست می‌دهد.حتی لطمات زیادی به پیشرفت فعالیت های اصلی پروژه وارد می‌سازد .

بنابراین توصیه اکید می‌شود که طراحی مورد توجه ویژه قرار گیرد.طراحی مواردی که در اکثر تجهیزات کارگاه‌های ساختمانی موردنیاز است به شرخ زیر می‌باشد :

۲-۱- طراحی پلان اصلی تجهیز کارگاه : محل استقرار تجهیزات و ابنیه‌های مورد نیاز و ارتباطات نسبت به هم و دسترسی‌ها در تجهیز خیلی مهم است.فاکتور مهم و تعیین کننده مشرف بودن بر کارگاه  دسترسی و فواصل کم به محل‌های تامین آب و برق می‌باشد .

در کارگاه های بزرگ با تعداد نفرات و ماشین آلات زیاد بهتر است بخش‌های زیر از هم تفکیک شود : ۱- بخش مدیریت و مهندسی شامل دفترفنی ،کنترل پروژه و …۲- بخش اداری – مالی ۳- انبار و ایمنی ۴- کارگاه آهنگری – نجاری – پیش ساخته – ساخت بتن و …۵- تعمیرگاه و واحد ماشین آلات ۶- خوابگاه های کارگری ۷- سرویس‌های بهداشتی ۸- غذاخوری و رستوران

لازم به توضیح است که هر یک از موارد فوق نکات و توجه ات خاص خود را جهت طراحی نیاز دارد که به دلیل خلاصه کردن مطلب تنها به چند توصیه می‌پردازیم:

۱- حتی المقدور بخش‌های فوق از یکدیگر جدا بوده و از ساختمانهای پیش ساخته (کانکس) که نصب و برچیدن آن آسان می‌باشد استفاده گردد.

۲-۲- ۲- اتاق ایمنی و بهداشت و مسئول ایمنی در جوار انبار باشد .

۲-۳- ۳- چیدمان طوری باشد که بتوان از سیستم گرمایش و یا تامین سوخت مرکزی یا تامین برق و آب برای  ساختمان‌ها بهره گرفت .

۲-۴- ۴- انبار‌ها در جایی که بتوان امنیت آن را تامین و برای تردد ماشین آلات سنگین و سبک  سهل الوصول باشد قرار گیرد و همچنین دارای دو بخش بسته و روباز باشد و از مخازن سوخت و خطر ساز فاصله داشته باشد.اندازه انبار با نوع پروژه و همچنین نوع  مصالح مصرفی تعیین می‌گردد .

۵- تعمیرگاه و و کارگاه ‌های ساخت نزدیک هم بوده و اتاق برای مسئول کارگاه و تعمیرگاه حتما مدنظر قرار گیرد .

۲-۵- ۶- خوابگاه ها و سرویس‌های بهداشتی و حمام کارگران با فاصله ای مناسب از کارگاه باشد.به دلیل احتمال کار در شب مثل خم و برش میلگرد به این موضوع بایستی توجه داشت که سر و صدای زیاد شبانه استراحت کارگران رت مختل نکند .

ایمنی خوابگاه ها از نظر آتش سوزی ، نور طبیعی ، دسترسی آسان به سرویس ها و حمام‌ها و … از نکات مهم است

۲-۶- ۷- سرویس‌های بهداشتی و حمام‌ها : این بخش بایستی دارای دو درب یکی ورودی و دیگری خروجی  ، متمرکز و تزذیک خوابگاه‌ها باشد به دلیل مسائل بهداشتی حتما بایستی سطح کف و دیوار از سرامیک  و کاشی باشد . البته در نقاط مختلف کارگاه هم می‌بایستی سرویس‌های بهداشتی در نظر گرفت و این مکان‌ها در سایت باید با نقشه‌های  اجرایی و تاسیسات زیر بنایی مطابقت داشته باشد تا مجبور به تخریب و بازسازی مجدد نگردد.

۲-۷- ۸- غذاخوری و رستوران : یکی از مکان‌هایی که برای کارگران معمولا مد نظر قرار نمی‌گیرد غذا خوری کارگران است که موجب می‌شود کارگران در سایت یا نقاط دیگر با وضعیت  نا مناسب غذا بخورندکه بهتر است این موضوع را نیز مد نظر قرار داشته باشیم.

۳– تامین منابع و مصالح : شروع تجهیز کارگاه همیشه مشکلات زیادی دارد با داشتن یک برنامه خوب برای تجهیز کارگاه و ارسال محموله‌های اولیه که ضروری است از قبیل دستگاه هوا برش و دستگاه جوش ژنراتور و …می‌توان تاحدودی اتلاف وقت اولیه تجهیز را برطرف کرد.بهتر است لوازمات اولیه در یک بسته  تعریف شود . این بسته غالبا برای تمامی‌تجهیز کارگاه‌ها کاربرد دارد می‌تواند همان روز اول به کارگاه ارسال شود.

۴– پیاده سازی و اجرا : در صورت طرح خوب و برنامه مدون اجرایی تجهیز کارگاه سریعتر و بهتر پیش می‌رود و عوامل اجرایی باید پیش بینی‌های آتی را نموده و به موقع درخواست‌های خود را ارائه دهند در این مبحث سرعت عمل در پیش بینی‌ها و درخواست‌ها تعیین کننده می‌باشد.تامین نیروی انسانی و ماشین آلات مورد نیاز در ابتدا با مشکلات زیادی همراه است و برنامه ریزان مدتی را برای  آماده کردن این منابع توسط عوامل اجرایی تجهیز کارگاه بایستی مد نظر قراردهند .

۵– جمع آوری اطلاعات : از قبیل نقشه‌های طراحی شده ، اشکالات طرح ، اشکالات پیاده سازی و موانع که باعث تغییرات گردیده است.جغرافیای منطقه،اطلاعات در خصوص نیروی انسانی ،ماشین آلات و … تا بتوان در پروژه‌های مشابه بهتر عمل کرد

تجهیزکارگاه ، تدارک مصالح ، تجهیزات و ماشین آلات

الف) پیمانکارموظف است که پس از تحویل گرفتن کارگاه، با توجه به مدت تعیین شده برای تجهیز،طرح جانمایی تحهیز کارگاه راتهیه کرده وپس از تاًیید مهندس مشاور،آن رامبنای تجهیزکارگاه قراردهد.تاًمین آب،برق، سوخت ومخابرات،بطورکلی،تجهیزکامل کارگاه،به نحوی که برای اجرای کارطبق اسناد و مدارک پیمان لازم است، به عهده پیمانکار می باشد،مگر آنکه در اسناد و مدارک پیمان،ترتیب دیگری پیش بینی شده باشد.

ب )تاًمین نیروی انسانی،مصالح و تجهیزات، ماشین آلات وابزار به عهده پیمانکار است، مگرآنکه دراسنادومدارک پیمان، ترتیب دیگری پیش بینی شده باشد.

مصالح و تجهیزاتی که پیمانکاربرای انجام عملیاتموضوع پیمان تهیه ودرکارگاه نگهداری می کند، باید به قرار زیر باشد.

۱)اگرمنابع تهیه مصالح وتجهیزات دراسنادومدارک پیمان تعیین شده یابعداًمعین شود،بایدازهمان منابع تهیه گردد، نمونه یاکاتولوگ فنی مصالح وتجهیزات باید از نظر تطبیق با مشخصات فنی،پیش ازسفارش، به تاًیید مهندس مشاور برسد. در هر حال، از نظر مرغوبیت بایدکاملاً طبق مشخصات فنی باشد و مورد تاًیید مهندس مشاور قرار گیرد.

۲)ذکرمنابع تهیه مصالح و تجهیزات دراسناد و مدارک پیمان یاتعیین آنها ضمن اجرا، از تعهدات پیمانکار در قبال تهیه مصالح و تجهیزات مرغوب و کافی نمی کاهد.بدین روی، پیمانکار موظف است با مطالعه کافی نسبت به امکانات محلی و کیفیت منابع تهیه مصالح و تجهیزات، نظر و پیشنهاد خود را تسلیم مهندس مشاورکند. درصورتی که استفاده از این قبیل منابع مورد موافقت مهندس مشاور و کارفرما قرارگیرد ،اقدام به تهیه و حمل آنها نماید. بدیهی است که کارفرما این حق را دارد که منابع تهیه مصالح را تغییر دهد و پیمانکار موظف به رعایت آن می باشد. اگر به مناسبت این تغییرمحل ،اضافه یاکسر هزینه ای بابت تغییر مسافت حمل یا عوامل دیگر ایجاد شود، تفاوت بها، به اقتضای مورد ،از پیمانکار کسر یا به او پرداخت می شود. پیمانکار ملزم به رعایت مقررات مربوط به استخراج و بهره برداری شن و ماسه و دیگر مصالح معدنی است.

۳)نوع، مقدار و تاریخ ورود مصالح و تجهیزات به کارگاه باید با مهندس ناظر صورتمجلس شود. مصالح باید بطور مرتب به نحوی انبار شود که تمام آن به سهولت قابل بازرسی، شمارش یا اندازه گیری باشد. انبار مصالح باید از هر لحاظ قابل حفاظت بوده تامصالح درمقابل عوامل جوی وعوامل دیگر مصون باشد.

ج)هرگاه تهیه یاتوزیع مصالح و لوازمی درداخل کشو ردر انحصار دولت باشد، کارفرما تسهیلات لازم برای تهیه آن مصالح و لوازم رافراهم می کند. اگر تهیه بعضی ازمصالح یا لوازم، طبق مشخصات ذیربط در داخل کشور میسر نباشد و  ورود آنها هم ازطرف دولت ممنوع شده یا بشود، کارفرمایا خودش اجازه ورودمصالح  و لوازم مزبور را برای پیمانکار تحصیل می کند یا مشخصات را تغییر می دهد.

د)درمواردی که مصالح وتجهیزاتی بایدبوسیله پیمانکارازخارج از کشور تهیه شود،کارفرما کارفرما اجازه ورود آنها را از سازمان های ذیربط به هزینه پیمانکار تحصیل می نماید. هر گاه ضمن اجرای کار، محدودیت های جدیدی پیش آیدکه به علت آن،پیمانکار نتواند مصالح و تجهیزات مورد نیاز اجرای کار را، درمدتی که برنامه پیشرفت کارایجاب می کند، از خارج ازکشور تهیه و وارد کند،مراتب را با ذکر دلیل  و ارائه  اسناد از طریق مهندس مشاور به اصلاع کارفرما می رساند تا با توجه به برنامه زمانی اجرای کار ،کارفرما در مورد چگونگی تاًمین این مصالح متجهیزات، تصمیم گیری نماید.

ه)درصورتی که دراسناد ومدارک پیمان،مشخصاتی برای ماشین آلات وابزاراجرای کارتعیین شده باشد،پیمانکار بایدآنها راطبق مشخصات تعیین شده،تاًمین کند.هرگاه ضمن اجرای کار،مهندس مشاورتشخیص دهدکه ماشین آلات وابزارموجودپیمانکار،برای اتمام کاردرمدت پیمان کافی نیست یامشخصات آنهابرای اجرای کار،مناسب نیست، مراتب رابه پیمانکارابلاغ می کند.پیمانکارمکلف است که ماشین آلات وابزارخودراطبق نظرمهندس مشاورودر مدتی که نامبرده تعیین می نماید،تکمیل وتقویت کند،بدون اینکه برای این کار،ادعای خسارت یاهزینه اضافی ازکار فرما داشته باشد.

و)پیمانکار نمی تواند ماشین آلات وابزاری راکه برای انجام عملیات لازم است، از کارگاه خارج کند. درمورد بیرون بردن ماشین آلاتی که درکارگاه مورد نیاز نیست،پیمانکار،تقاضایبیرون بردن ماشین آلات مزبور را به مهندس مشاور تسلیم می کند.مهندس مشاور،به تقاضای او رسیدگی می کند،و در صورتی که موجه باشد اجازه خروج می دهد.

ز)درصورتی که طبق اسناد ومدارک پیمان،تاًمین اقلامی ازتجهیزات که پیمانکار باید نصب کند و بصورت دایم در کار باقی بماند،در تعهد کارفرما باشد،پیمانکار مسئول عملکرد ناقص احتمالی این تجهیزات نیست، مگر آنکه ثابت شود که نقض آنها مربوط به کار پیمانکار است.

ح)اگر در اسناد و مدارک پیمان،تکلیفی برای تهیه غذا،مسکن و دفتر کارکارکنان کارفرما،مهندس مشاور و آزمایشگاه در محل کار به عهده پیمانکار گذاشته شود،پیمانکار موظف به تاًمین آنها،طبق شرایط پیش بینی شده،می باشد.

تعهدات واختیارات کارفرما

تحویل کارگاه

الف)کارفرما متعهد است که کارگاه را بی عوض و بدون معارض تحویل پیمانکار دهد.

اگراجرای کار در زمینه‌ها و محل های تحویلی،مستلزم اخذپروانه یاپرداخت حقوقی ازقبیل عوارض شهرداری، حق ریشه ومستحدثات ومانند اینها باشد،کارفرما متعهد به تحصیل پروانه ساختمان و پرداخت وجوه مزبوراست

تبصره ۱:اگر در اسناد و مدارک پیمان،تامین تمام یا قسمتی از زمین مورد نیاز برای تجهیزگارگاه به عهده پیمانکار گذاشته شده باشد،طبق شرایط پیش بینی شده در پیمان عمل می شود.

تبصره ۲:درصورتی که درمحل تحویل شده به پیمانکار معارض پیداکند و موجب توقف اجرای تمام یاقسمتی از کار شود،آن قسمت از کار که متوقف شده است، مشمول تعلیق می گرددو طبق ماده ۴۹ رفتارمی شود.

ب )کارفرما پس ازمبادله پیمان،تاریخ تحویل کارگاه راکه نباید بیشتراز ۳۰ روز از تاریخ مبادله پیمان باشد، به پیمانکار اعلام می کند. پیمانکار باید در تاریخ تعیین شده در محل کار حاضر شود و طی صورتمجلس هایی،اقدام به تحویل گرفتن کارگاه نماید.در صورتی که حداکثر ۳۰ روز از تاریخ تعیین شده برای تحویل گرفتن کارگاه حاضر نشود،کار فرماحق دارد که طبق ماده ۴۶،پیمان را فسخ کند.

درصورت جلسهای تحویل کارگاه بایدحدود و موقعیت زمینها و محلهایی که درآنها موضوع پیمان اجرامی شود و نقاط نشانه بامشخصات آنها ، محور عملیات و محل منابع تهیه مصالحی که بایددرکارگاه تولید گردد ، درج شود.

اگر تحویل کارگاه به طور یکجا میسرنباشد، کارفرما باید کارگاه رابه ترتیبی تحویل دهدکه پیمانکار بتواند عملیات موضوع پیمان راطبق برنامه زمانی تفصیلی انجام دهد.در این حالت نیز مهلت کارفرمابرای تحویل دست کم اولین قسمت ازکارگاه که برای تجهیزکارگاه و شروع عملیات موضوع پیمان لازم است،حداکثر سی روز است.

ج )هرگاه کارفرما نتواند کارگاه را به ترتیبی تحویل دهدکه پیمانکار بتواند کار را طبق برنامه زمانی تفصیلی انجام دهد،و مدت تاخیر در تحویل کارگاه بیش از یک ماه شود،کارفرما به منظور جبران خسارت تاخیر در تحویل کارگاه، هزینه‌های اضافی ایجادشده برای پیمانکار راکه طبق رابطه زیر محاسبه می شود، پرداخت می کند، مشروط به اینکه با تایید مهندس مشاور، پیمانکار در محل های تحویل شده تاخیر غیر مجاز نداشته باشد.

(مدت تاخیربه ماه)  اجرای آن تاخیرشده است   ۵/۷(–)(متوسط کارکردفرضی ماهانه) = مبلغ خسارت تاخیرتحویل کارگاه

(.پس ازکسریک ماه)   مبلغ اولیه پیمان ۱۰۰

اگرمدت تاخیراز ۳۰ درصدمدت پیمان یا ۶ ماه،هرکدام که کمتراست بیشترشود،حقوقی به پیمانکار تعلق می گیرد بدین ترتیب که اگر مبلغ کارهای پیش بینی شده درمحل های تحویل نشده تا ۲۵ درصد مبلغ اولیه پیمان باشد،پیمانکار می تواند با اطلاع قبلی ۱۵ روزه آن قسمت ازکار را از تعهدات خودحذف کند ولی اگر این مبلغ بیشتراز ۲۵ درصدمبلغ اولیه پیمان باشد،درصورت اعلام خاتمه پیمان ازسوی پیمانکار،پیمان خاتمه یافته وطبق ماده ۴۸ عمل می شود.هر گاه پیمانکاردرمحلهایی که درتحویل آنهابیش ازمدت پیشگفته تاخیرشده است،کاراجرایی راشروع نماید،حق حذف تعهدات درآن قسمت ازکارراازخودسلب می نماید.

تبصره- اگرکارفرمانتواندهیچ قسمت ازکارگاه رابه پیمانکارتحویل دهد،برای تاخیربیش ازیکماه تا۳۰ درصدمدت پیمان یا ۶ ماه،هرکدام که کمتراست،نسبت به تاخیر مبادله پیمان،ماهانه معادل مبلغ ۵/۲ درصدمتوسط کارکرد فرضی ماهانه رابه پیمانکارپرداخت می کند.اگرپیمانکارپس ازانقضای ۳۰ درصدمدت پیمان یا ۶ ماه،هرکدام که کمتراست،مایل به ادامه یااجرای کارنباشد،بااعلام او،قراردادطبق ماده ۴۸ خاتمه می یابدوپیمانکارهیچ گونه دعاوی دیگری نمی تواندمطرح نماید.خسارت تاخیردرتحویل تمام یاقسمتی ازکارگاه،برای مدت مازادبریک ماه،حداکثرتا ۳۰ درصدمدت پیمان یا ۶ ماه هرکدام که کمتر است قابل پرداخت است.

د )درمواردی که به استناداین ماده،قسمتی ازتعهدات پیمانکارحذف شود،تضمین انجام تعهدات پیمانکارنیزبه تناسب کاهش داده می شود.

ه )پیمانکارنمی تواندجزآنچه طبق نقشه‌هاودستورکارهاست،درزمینهاومحلهای متعلق به کارفرماباملک غیرکه ازطرف کارفرمابه پیمانکارتحویل شده است،اقدام به احداث بنایاساختمان کند.اگردراثراجرای کاردرملک غیرکه ازسوی کارفرماتحویل شده است،صاحب ملک اقامه دعواودرخواست خسارت وجلوگیری وتوقف کارنماید،طرف ادعاکارفرماست وپیمانکارهیچ گونه مسئولیت وتعهدی دراین موردندارد.

و )درصورتی که طبق اسناد و مدارک پیمان،تامین تمام یاقسمتی اززمین مورد نیاز تجهیز کارگاه به عهده پیمانکار باشد یا پیمانکار بخواهدطبق صلاحدیدخود از محل هایی خارج از محل های تحویلی کارفرما برای تجهیزکارگاه استفاده کند، باید موقعیت آنها را به تایید کارفرما برساند.در این حالت،مسئولیت هرنوع ادعا و طلب خسارت ازسوی صاحب ملک به عهده پیمانکاراست وکارفرمادراین موارد مسئولیتی ندارد.هرگاه پیمانکار محل های موردنیاز تجهیزکارگاه را به صورت اجاره ای د راختیار بگیرد،باید در اجاره نامه آنها،امکان انتقال مورد اجاره رابه کارفرماپیش بینی کند.

نحوه پرداخت:

۴-۱٫هزینه هر یک از ردیف های تجهیز وبرچیدن کارگاه،به تناسب پیشرفت عملیات مربوط به آنها، محاسبه شده ودر صورت وضعیت ها درج می‌شود.

تبصره)هزینه ردیف های که تامین آنها به صورت خرید خدمت یا اجاره انجام می‌شود،چنانچه مربوط به بخشی از کار باشد به تناسب پیشرفت آن بخش از کار محاسبه می‌شود و در صورتی که به کل کار مربوط شود،به تناسب پیشرفت عملیات موضوع پیمان،محاسبه و پرداخت شود.

۴-۲٫هزینه تجهیز وبرچیدن کارگاه، پس از احتساب تخفیف یا اضافه پیشنهادی پیمانکار،در صورت وضعیت‌ها منظور می‌شود.

۴-۳٫هزینه برچیدن کارگاه پس از اتمام عملیات وبرچیدن کارگاه،در صورت وضعیت منظور وپرداخت می‌شود.

۴-۴٫روش پرداخت هزینه تجهیز وبرچیدن کار گاه،در پیمان هایی که برآورد هزینه اجرای آنها کمتر از ۲۵۰۰ میلیون ریال است وهزینه تجهیز وبرچیدن کارگاه آنها، به صورت یک قلم پیش بینی شده است به شرح زیر است:

۴-۴-۱٫در کارهای مربوط به فهرست های پایه رشته ابنیه،تاسیسات مکانیکی،تاسیسات برقی،شبکه توزیع آب وشبکه جمع آوری فاضلاب:

-۴۵درصد مبلغ تجهیز برچیدن کارگاه،پس از اجرای بخشی از تجهیز کارگاه که انجام آن برای شروع عملیات پیمان لازم است،یا تدارک ۶۰درصد ماشین آلات مورد نیاز.

-۴۵درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه به نسبت پیش رفت عملیات موضوع پیمان.

-۱۰درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه،پس از برچیدن کارگاه.

۴-۴-۲٫در کارهای مربوط به فهرست‌های پایه رشته را،باند فرودگاه وزیرسازی راه آهن،راه داری، خطوط انتقال آب،آبیاری تحت فشار وآبیاری و زهکشی:

-۳۰درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه،پس از اجرای بخشی از تجهیز کارگاه که انجام آن برای شروع عملیات موضوع پیمان لازم است،یا تدارک ۶۰درصد ماشین آلات.

-۶۰درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه،به نسبت پیشرفت عملیات موضوع پیمان.

-۱۰درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه،پس از برچیدن کارگاه.

تبصره : در پیمان‌هایی که هزینه‌ی تجهیز و برچیدن آنها به صورت یک قلم تعیین شده است‌، هزینه‌ی یاد شده مطابق نحوه‌ی پرداخت‌، تا سقف مبلغ پیش بینی شده پرداخت می‌شود.

یکی از مباحث مهم و اثر گذار در پیشرفت کار و کیفیت اجرای پروژه تجهیز کارگاه می‌باشد. این موضوع به طور مستقیم و غیر مستقیم بر توانایی‌های نیروی انسانی و بهره وری و اثر بخشی منابع مورد نیاز پروژه تاثیر بسزایی دارد. یک تجهیز خوب می‌تواند یک فرایند خوب را هدایت سیستماتیک کند و یک تجهیز بد، آشفتگی، روزمرگی و هدر دادن  منابع موجود در کارگاه را موجب شود .

تمامی‌همکاران که به نوعی در کارگاه حضور داشته و یا با فعالیت های کارگاهی آشنایی دارند به این مهم واقف هستند. نوع پروژه‌ها چه به لحاظ مقادیر و احجام و چه به لحاظ منابع و نوع فعالیت‌ها و حتی مناطق جغرافیایی متفاوت باعث شده است که نتوان طرحهای طبقه بندی شده و از پیش تعیین شده و دارای کد برای تجهیز ترسیم کرد.

 تجهیز کارگاه عبارت است از:

عملیات اقدام ها و تدارکاتی است که باید بصورت موقت برای دوره اجرای انجام  شود تا آغاز و انجام دادن عملیات موضوع پیمان طبق سند و مدارک پیمان میسرشود .

تجهیز کارگاه شامل موارد زیر است :

• ساختمان پشتیبانی

ساختمان‌های پشتیبانی به ساختمان‌هایی گفته می‌شود که برای پشتیبانی عملیات اجرایی مورد بهره برداری قرار می‌گیرند. مانند کارگاه‌های سر پوشیده شامل کارگاه‌هایی آهنگری (نجاری)‌، آرماتوربندی‌، ساخت قطعات پیش ساخته و …

• ساختمان عمومی

ساختمان‌های عمومی‌ به ساختمان‌هایی گفته می‌شود که برای افراد مستقر در کارگاه و سرویس دادن به آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند. مانند دفاتر کار‌، نمازخانه‌، غذاخوری‌، نانوایی و…

• محوطه سازی

محوطه سازی شامل خیابان بندی‌، ایجاد خاک ریز برای کانال‌های هدایت آب‌، فضای سبز‌، زمین‌های ورزشی‌، حصارکشی‌، تامین روشنایی محوطه و …

• ورودی کارگاه:

محل یا محلهای از کارگاه است که در آن ، آب ، برق ،گاز  و مخابرات مورد نیاز کار از سوی کار فرما تا مین و تحویل پیمانکار می‌شود

• انبار کارگاه

محل یا محل‌هایی از کارگاه است که در آن با توجه به طرح جانمایی تجهیز کارگاه برای نگهداری و حفاظت مصالح و تجهیزات از آنها استفاده می‌شود.

• راه دسترسی :

راهی است که یکی از راههای موجود کشور را به کارگاه متصل می‌کند.

• راه های سرویس :

راه های است که برای دستیابی  به محل اجرای عملیات احداث می‌شود.

• راه های ارتباطی :

راه های هستند که معادن مصالح – منابع آب – محل قرضه – انبار مواد منفجره و مانند آن را بطور مستقیم یا بواسطه راههای دیگر به محل اجرا ی عملیات متصل می‌کند.

• راه انحرافی :

راهی است که برای تا مین تردد وسایل نقلیه عمومی‌که قبلا از مسیر موجود انجام می‌شد اما به علت انجام عملیات موضوع پیمان قطع شده است ، احداث شود.

• برچیدن کارگاه :

عبارت از جمع آوری مصالح ، تا سیسات و سا ختمان های موقت ،خارج کردن مصالح، تجهیزات ، ما شین آلات و دیگر تدارکات پیمانکار از کارگاه ، تسطیح و تمیز کردن و در صورت لزوم به شکل اول برگرداندن زمین ها و محل های تحویلی کارفرما ، طبق نظر کار فرما می باشد.

نحوه تامین آب ، برق ، گاز و مخابرات کارگاه در دوره اجرا،باید در شرایط خصوصی پیمان مشخص شود . چنا نچه برای انتقال آب ،برق و گاز و برقراری ارتباط مخابراتی ، از شبکه سراسری یا محلی تا ورودی کارگاه ، لوله کشی، کانال کشی و کابل کشیبرای دوره اجرا لازم باشد باید چگونگی انجام دادن آن در شرایط خصوصی پیمان پیش بینی شود .

نقش تجهیز کارگاه در پیشرفت پروژه :

یکی از مباحث مهم و اثر گذار در پیشرفت کار و کیفیت اجرای پروژه تجهیز کارگاه می‌باشد.این موضوع به طور مستقیم و غیر مستقیم بر توانایی‌های نیروی انسانی و بهره وری و اثر بخشی منابع مورد نیاز پروژه تاثیر بسزایی دارد.یک تجهیز خوب می‌تواند یک فرایند خوب را هدایت سیستماتیک کند و یک تجهیز بد،آشفتگی ،روزمرگی و هدر دادن  منابع موجود در کارگاه را موجب شود.

تمامی‌همکاران که به نوعی در کارگاه حضور داشته و یا با فعالیتهای کارگاهی آشنایی دارند به این مهم واقف هستند.

نوع پروژه‌ها چه به لحاظ مقادیر و احجام و چه به لحاظ منابع و نوع فعالیت‌ها و حتی مناطق جغرافیایی متفاوت باعث شده است که نتوان طرح های طبقه بندی شده و از پیش تعیین شده و دارای کد برای تجهیز ترسیم کرد .

بنابراین می‌توان گفت همانگونه که هر پروژه برای خود استثنا و منحصر به فرد است تجهیز آن هم همین خاصیت را دارا می‌باشد.علاوه براین تجهیز کارگاه فرایند مستمر در مراحل مختلف اجرای پروژه است و تا پایان پروژه کارگاه درگیر این مساله بود و مدام بایستی خود را بهینه و بروز نماید .

در ادامه به بیان اجمالی مراحل تجهیز اشاره می‌نمایم:

۱– اطلاعات مورد نیاز : این بخش مفروضات طراحی تجهیز کارگاه را معین می‌کند و با توجه به نوع پروژه داده‌های متفاوتی دارد . ئلی به طور کلی می‌تواند به چهار بخش زیر تعریف شود :

۱-۱ موضوع پروژه : موضوع پروژه استراتژی طراحی تجهیز را مشخص می‌نماید . مثلا تجهیز پروژه آپارتمان سازی با تجهیز پروژه صنعتی متفاوت است .

۱-۲- منابع مورد نیاز پروژه : با توجه به موضوع پروژه منابعی جهت اجرای این موضوع مورد نیاز است نیروی انسانی ، ماشین آلات، مصالح مصرفی و …

۱-۳- برنامه اجرائی پروژه : برنامه پروژه راا مشخص می‌کند که در چه زمانی از پروژه به چه منابعی نباز است و با دقت در این مهم می‌توان تجهیز کارگاه را که مستمر می‌باشد طراحی و پیش بینی کرد .

۱-۴- منطقه جغرافیایی پروژه : تجهیز کارگاه در مناطق گرمسیر و سردسیر متفاوت بوده و بایستی مورد توجه قرار گیرد .

۲– طراحی : با توجه به اطلاعات فوق حال بایستی تجهیز کارگاه طراحی شود . تجربه نشان داده است ، تجهیز بدون طراحی اولیه همیشه کارگاه را دچار مشکل کرده و بخشی از منابع کارگاه مدام در این بخش مشغول بوده و به لحاظ فشار‌های کاری تصمیمات عجولانه اتخاذ گردیده و تجهیز به روش سعی و خطا پیش رفته و عملا کارایی بالای خود را از دست می‌دهد.حتی لطمات زیادی به پیشرفت فعالیت های اصلی پروژه وارد می‌سازد .

بنابراین توصیه اکید می‌شود که طراحی مورد توجه ویژه قرار گیرد.طراحی مواردی که در اکثر تجهیزات کارگاه‌های ساختمانی موردنیاز است به شرخ زیر می‌باشد :

۲-۱- طراحی پلان اصلی تجهیز کارگاه : محل استقرار تجهیزات و ابنیه‌های مورد نیاز و ارتباطات نسبت به هم و دسترسی‌ها در تجهیز خیلی مهم است.فاکتور مهم و تعیین کننده مشرف بودن بر کارگاه  دسترسی و فواصل کم به محل‌های تامین آب و برق می‌باشد .

در کارگاه های بزرگ با تعداد نفرات و ماشین آلات زیاد بهتر است بخش‌های زیر از هم تفکیک شود : ۱- بخش مدیریت و مهندسی شامل دفترفنی ،کنترل پروژه و …۲- بخش اداری – مالی ۳- انبار و ایمنی ۴- کارگاه آهنگری – نجاری – پیش ساخته – ساخت بتن و …۵- تعمیرگاه و واحد ماشین آلات ۶- خوابگاه های کارگری ۷- سرویس‌های بهداشتی ۸- غذاخوری و رستوران

لازم به توضیح است که هر یک از موارد فوق نکات و توجه ات خاص خود را جهت طراحی نیاز دارد که به دلیل خلاصه کردن مطلب تنها به چند توصیه می‌پردازیم:

۱- حتی المقدور بخش‌های فوق از یکدیگر جدا بوده و از ساختمانهای پیش ساخته (کانکس) که نصب و برچیدن آن آسان می‌باشد استفاده گردد.

۲-۲- ۲- اتاق ایمنی و بهداشت و مسئول ایمنی در جوار انبار باشد .

۲-۳- ۳- چیدمان طوری باشد که بتوان از سیستم گرمایش و یا تامین سوخت مرکزی یا تامین برق و آب برای  ساختمان‌ها بهره گرفت .

۲-۴- ۴- انبار‌ها در جایی که بتوان امنیت آن را تامین و برای تردد ماشین آلات سنگین و سبک  سهل الوصول باشد قرار گیرد و همچنین دارای دو بخش بسته و روباز باشد و از مخازن سوخت و خطر ساز فاصله داشته باشد.اندازه انبار با نوع پروژه و همچنین نوع  مصالح مصرفی تعیین می‌گردد .

۵- تعمیرگاه و و کارگاه ‌های ساخت نزدیک هم بوده و اتاق برای مسئول کارگاه و تعمیرگاه حتما مدنظر قرار گیرد .

۲-۵- ۶- خوابگاه ها و سرویس‌های بهداشتی و حمام کارگران با فاصله ای مناسب از کارگاه باشد.به دلیل احتمال کار در شب مثل خم و برش میلگرد به این موضوع بایستی توجه داشت که سر و صدای زیاد شبانه استراحت کارگران رت مختل نکند .

ایمنی خوابگاه ها از نظر آتش سوزی ، نور طبیعی ، دسترسی آسان به سرویس ها و حمام‌ها و … از نکات مهم است

۲-۶- ۷- سرویس‌های بهداشتی و حمام‌ها : این بخش بایستی دارای دو درب یکی ورودی و دیگری خروجی  ، متمرکز و تزذیک خوابگاه‌ها باشد به دلیل مسائل بهداشتی حتما بایستی سطح کف و دیوار از سرامیک  و کاشی باشد . البته در نقاط مختلف کارگاه هم می‌بایستی سرویس‌های بهداشتی در نظر گرفت و این مکان‌ها در سایت باید با نقشه‌های  اجرایی و تاسیسات زیر بنایی مطابقت داشته باشد تا مجبور به تخریب و بازسازی مجدد نگردد.

۲-۷- ۸- غذاخوری و رستوران : یکی از مکان‌هایی که برای کارگران معمولا مد نظر قرار نمی‌گیرد غذا خوری کارگران است که موجب می‌شود کارگران در سایت یا نقاط دیگر با وضعیت  نا مناسب غذا بخورندکه بهتر است این موضوع را نیز مد نظر قرار داشته باشیم.

۳– تامین منابع و مصالح : شروع تجهیز کارگاه همیشه مشکلات زیادی دارد با داشتن یک برنامه خوب برای تجهیز کارگاه و ارسال محموله‌های اولیه که ضروری است از قبیل دستگاه هوا برش و دستگاه جوش ژنراتور و …می‌توان تاحدودی اتلاف وقت اولیه تجهیز را برطرف کرد.بهتر است لوازمات اولیه در یک بسته  تعریف شود . این بسته غالبا برای تمامی‌تجهیز کارگاه‌ها کاربرد دارد می‌تواند همان روز اول به کارگاه ارسال شود.

۴– پیاده سازی و اجرا : در صورت طرح خوب و برنامه مدون اجرایی تجهیز کارگاه سریعتر و بهتر پیش می‌رود و عوامل اجرایی باید پیش بینی‌های آتی را نموده و به موقع درخواست‌های خود را ارائه دهند در این مبحث سرعت عمل در پیش بینی‌ها و درخواست‌ها تعیین کننده می‌باشد.تامین نیروی انسانی و ماشین آلات مورد نیاز در ابتدا با مشکلات زیادی همراه است و برنامه ریزان مدتی را برای  آماده کردن این منابع توسط عوامل اجرایی تجهیز کارگاه بایستی مد نظر قراردهند .

۵– جمع آوری اطلاعات : از قبیل نقشه‌های طراحی شده ، اشکالات طرح ، اشکالات پیاده سازی و موانع که باعث تغییرات گردیده است.جغرافیای منطقه،اطلاعات در خصوص نیروی انسانی ،ماشین آلات و … تا بتوان در پروژه‌های مشابه بهتر عمل کرد

تجهیزکارگاه ، تدارک مصالح ، تجهیزات و ماشین آلات

الف) پیمانکارموظف است که پس از تحویل گرفتن کارگاه، با توجه به مدت تعیین شده برای تجهیز،طرح جانمایی تحهیز کارگاه راتهیه کرده وپس از تاًیید مهندس مشاور،آن رامبنای تجهیزکارگاه قراردهد.تاًمین آب،برق، سوخت ومخابرات،بطورکلی،تجهیزکامل کارگاه،به نحوی که برای اجرای کارطبق اسناد و مدارک پیمان لازم است، به عهده پیمانکار می باشد،مگر آنکه در اسناد و مدارک پیمان،ترتیب دیگری پیش بینی شده باشد.

ب )تاًمین نیروی انسانی،مصالح و تجهیزات، ماشین آلات وابزار به عهده پیمانکار است، مگرآنکه دراسنادومدارک پیمان، ترتیب دیگری پیش بینی شده باشد.

مصالح و تجهیزاتی که پیمانکاربرای انجام عملیاتموضوع پیمان تهیه ودرکارگاه نگهداری می کند، باید به قرار زیر باشد.

۱)اگرمنابع تهیه مصالح وتجهیزات دراسنادومدارک پیمان تعیین شده یابعداًمعین شود،بایدازهمان منابع تهیه گردد، نمونه یاکاتولوگ فنی مصالح وتجهیزات باید از نظر تطبیق با مشخصات فنی،پیش ازسفارش، به تاًیید مهندس مشاور برسد. در هر حال، از نظر مرغوبیت بایدکاملاً طبق مشخصات فنی باشد و مورد تاًیید مهندس مشاور قرار گیرد.

۲)ذکرمنابع تهیه مصالح و تجهیزات دراسناد و مدارک پیمان یاتعیین آنها ضمن اجرا، از تعهدات پیمانکار در قبال تهیه مصالح و تجهیزات مرغوب و کافی نمی کاهد.بدین روی، پیمانکار موظف است با مطالعه کافی نسبت به امکانات محلی و کیفیت منابع تهیه مصالح و تجهیزات، نظر و پیشنهاد خود را تسلیم مهندس مشاورکند. درصورتی که استفاده از این قبیل منابع مورد موافقت مهندس مشاور و کارفرما قرارگیرد ،اقدام به تهیه و حمل آنها نماید. بدیهی است که کارفرما این حق را دارد که منابع تهیه مصالح را تغییر دهد و پیمانکار موظف به رعایت آن می باشد. اگر به مناسبت این تغییرمحل ،اضافه یاکسر هزینه ای بابت تغییر مسافت حمل یا عوامل دیگر ایجاد شود، تفاوت بها، به اقتضای مورد ،از پیمانکار کسر یا به او پرداخت می شود. پیمانکار ملزم به رعایت مقررات مربوط به استخراج و بهره برداری شن و ماسه و دیگر مصالح معدنی است.

۳)نوع، مقدار و تاریخ ورود مصالح و تجهیزات به کارگاه باید با مهندس ناظر صورتمجلس شود. مصالح باید بطور مرتب به نحوی انبار شود که تمام آن به سهولت قابل بازرسی، شمارش یا اندازه گیری باشد. انبار مصالح باید از هر لحاظ قابل حفاظت بوده تامصالح درمقابل عوامل جوی وعوامل دیگر مصون باشد.

ج)هرگاه تهیه یاتوزیع مصالح و لوازمی درداخل کشو ردر انحصار دولت باشد، کارفرما تسهیلات لازم برای تهیه آن مصالح و لوازم رافراهم می کند. اگر تهیه بعضی ازمصالح یا لوازم، طبق مشخصات ذیربط در داخل کشور میسر نباشد و  ورود آنها هم ازطرف دولت ممنوع شده یا بشود، کارفرمایا خودش اجازه ورودمصالح  و لوازم مزبور را برای پیمانکار تحصیل می کند یا مشخصات را تغییر می دهد.

د)درمواردی که مصالح وتجهیزاتی بایدبوسیله پیمانکارازخارج از کشور تهیه شود،کارفرما کارفرما اجازه ورود آنها را از سازمان های ذیربط به هزینه پیمانکار تحصیل می نماید. هر گاه ضمن اجرای کار، محدودیت های جدیدی پیش آیدکه به علت آن،پیمانکار نتواند مصالح و تجهیزات مورد نیاز اجرای کار را، درمدتی که برنامه پیشرفت کارایجاب می کند، از خارج ازکشور تهیه و وارد کند،مراتب را با ذکر دلیل  و ارائه  اسناد از طریق مهندس مشاور به اصلاع کارفرما می رساند تا با توجه به برنامه زمانی اجرای کار ،کارفرما در مورد چگونگی تاًمین این مصالح متجهیزات، تصمیم گیری نماید.

ه)درصورتی که دراسناد ومدارک پیمان،مشخصاتی برای ماشین آلات وابزاراجرای کارتعیین شده باشد،پیمانکار بایدآنها راطبق مشخصات تعیین شده،تاًمین کند.هرگاه ضمن اجرای کار،مهندس مشاورتشخیص دهدکه ماشین آلات وابزارموجودپیمانکار،برای اتمام کاردرمدت پیمان کافی نیست یامشخصات آنهابرای اجرای کار،مناسب نیست، مراتب رابه پیمانکارابلاغ می کند.پیمانکارمکلف است که ماشین آلات وابزارخودراطبق نظرمهندس مشاورودر مدتی که نامبرده تعیین می نماید،تکمیل وتقویت کند،بدون اینکه برای این کار،ادعای خسارت یاهزینه اضافی ازکار فرما داشته باشد.

و)پیمانکار نمی تواند ماشین آلات وابزاری راکه برای انجام عملیات لازم است، از کارگاه خارج کند. درمورد بیرون بردن ماشین آلاتی که درکارگاه مورد نیاز نیست،پیمانکار،تقاضایبیرون بردن ماشین آلات مزبور را به مهندس مشاور تسلیم می کند.مهندس مشاور،به تقاضای او رسیدگی می کند،و در صورتی که موجه باشد اجازه خروج می دهد.

ز)درصورتی که طبق اسناد ومدارک پیمان،تاًمین اقلامی ازتجهیزات که پیمانکار باید نصب کند و بصورت دایم در کار باقی بماند،در تعهد کارفرما باشد،پیمانکار مسئول عملکرد ناقص احتمالی این تجهیزات نیست، مگر آنکه ثابت شود که نقض آنها مربوط به کار پیمانکار است.

ح)اگر در اسناد و مدارک پیمان،تکلیفی برای تهیه غذا،مسکن و دفتر کارکارکنان کارفرما،مهندس مشاور و آزمایشگاه در محل کار به عهده پیمانکار گذاشته شود،پیمانکار موظف به تاًمین آنها،طبق شرایط پیش بینی شده،می باشد.

تعهدات واختیارات کارفرما

تحویل کارگاه

الف)کارفرما متعهد است که کارگاه را بی عوض و بدون معارض تحویل پیمانکار دهد.

اگراجرای کار در زمینه‌ها و محل های تحویلی،مستلزم اخذپروانه یاپرداخت حقوقی ازقبیل عوارض شهرداری، حق ریشه ومستحدثات ومانند اینها باشد،کارفرما متعهد به تحصیل پروانه ساختمان و پرداخت وجوه مزبوراست

تبصره ۱:اگر در اسناد و مدارک پیمان،تامین تمام یا قسمتی از زمین مورد نیاز برای تجهیزگارگاه به عهده پیمانکار گذاشته شده باشد،طبق شرایط پیش بینی شده در پیمان عمل می شود.

تبصره ۲:درصورتی که درمحل تحویل شده به پیمانکار معارض پیداکند و موجب توقف اجرای تمام یاقسمتی از کار شود،آن قسمت از کار که متوقف شده است، مشمول تعلیق می گرددو طبق ماده ۴۹ رفتارمی شود.

ب )کارفرما پس ازمبادله پیمان،تاریخ تحویل کارگاه راکه نباید بیشتراز ۳۰ روز از تاریخ مبادله پیمان باشد، به پیمانکار اعلام می کند. پیمانکار باید در تاریخ تعیین شده در محل کار حاضر شود و طی صورتمجلس هایی،اقدام به تحویل گرفتن کارگاه نماید.در صورتی که حداکثر ۳۰ روز از تاریخ تعیین شده برای تحویل گرفتن کارگاه حاضر نشود،کار فرماحق دارد که طبق ماده ۴۶،پیمان را فسخ کند.

درصورت جلسهای تحویل کارگاه بایدحدود و موقعیت زمینها و محلهایی که درآنها موضوع پیمان اجرامی شود و نقاط نشانه بامشخصات آنها ، محور عملیات و محل منابع تهیه مصالحی که بایددرکارگاه تولید گردد ، درج شود.

اگر تحویل کارگاه به طور یکجا میسرنباشد، کارفرما باید کارگاه رابه ترتیبی تحویل دهدکه پیمانکار بتواند عملیات موضوع پیمان راطبق برنامه زمانی تفصیلی انجام دهد.در این حالت نیز مهلت کارفرمابرای تحویل دست کم اولین قسمت ازکارگاه که برای تجهیزکارگاه و شروع عملیات موضوع پیمان لازم است،حداکثر سی روز است.

ج )هرگاه کارفرما نتواند کارگاه را به ترتیبی تحویل دهدکه پیمانکار بتواند کار را طبق برنامه زمانی تفصیلی انجام دهد،و مدت تاخیر در تحویل کارگاه بیش از یک ماه شود،کارفرما به منظور جبران خسارت تاخیر در تحویل کارگاه، هزینه‌های اضافی ایجادشده برای پیمانکار راکه طبق رابطه زیر محاسبه می شود، پرداخت می کند، مشروط به اینکه با تایید مهندس مشاور، پیمانکار در محل های تحویل شده تاخیر غیر مجاز نداشته باشد.

(مدت تاخیربه ماه)  اجرای آن تاخیرشده است   ۵/۷(–)(متوسط کارکردفرضی ماهانه) = مبلغ خسارت تاخیرتحویل کارگاه

(.پس ازکسریک ماه)   مبلغ اولیه پیمان ۱۰۰

اگرمدت تاخیراز ۳۰ درصدمدت پیمان یا ۶ ماه،هرکدام که کمتراست بیشترشود،حقوقی به پیمانکار تعلق می گیرد بدین ترتیب که اگر مبلغ کارهای پیش بینی شده درمحل های تحویل نشده تا ۲۵ درصد مبلغ اولیه پیمان باشد،پیمانکار می تواند با اطلاع قبلی ۱۵ روزه آن قسمت ازکار را از تعهدات خودحذف کند ولی اگر این مبلغ بیشتراز ۲۵ درصدمبلغ اولیه پیمان باشد،درصورت اعلام خاتمه پیمان ازسوی پیمانکار،پیمان خاتمه یافته وطبق ماده ۴۸ عمل می شود.هر گاه پیمانکاردرمحلهایی که درتحویل آنهابیش ازمدت پیشگفته تاخیرشده است،کاراجرایی راشروع نماید،حق حذف تعهدات درآن قسمت ازکارراازخودسلب می نماید.

تبصره- اگرکارفرمانتواندهیچ قسمت ازکارگاه رابه پیمانکارتحویل دهد،برای تاخیربیش ازیکماه تا۳۰ درصدمدت پیمان یا ۶ ماه،هرکدام که کمتراست،نسبت به تاخیر مبادله پیمان،ماهانه معادل مبلغ ۵/۲ درصدمتوسط کارکرد فرضی ماهانه رابه پیمانکارپرداخت می کند.اگرپیمانکارپس ازانقضای ۳۰ درصدمدت پیمان یا ۶ ماه،هرکدام که کمتراست،مایل به ادامه یااجرای کارنباشد،بااعلام او،قراردادطبق ماده ۴۸ خاتمه می یابدوپیمانکارهیچ گونه دعاوی دیگری نمی تواندمطرح نماید.خسارت تاخیردرتحویل تمام یاقسمتی ازکارگاه،برای مدت مازادبریک ماه،حداکثرتا ۳۰ درصدمدت پیمان یا ۶ ماه هرکدام که کمتر است قابل پرداخت است.

د )درمواردی که به استناداین ماده،قسمتی ازتعهدات پیمانکارحذف شود،تضمین انجام تعهدات پیمانکارنیزبه تناسب کاهش داده می شود.

ه )پیمانکارنمی تواندجزآنچه طبق نقشه‌هاودستورکارهاست،درزمینهاومحلهای متعلق به کارفرماباملک غیرکه ازطرف کارفرمابه پیمانکارتحویل شده است،اقدام به احداث بنایاساختمان کند.اگردراثراجرای کاردرملک غیرکه ازسوی کارفرماتحویل شده است،صاحب ملک اقامه دعواودرخواست خسارت وجلوگیری وتوقف کارنماید،طرف ادعاکارفرماست وپیمانکارهیچ گونه مسئولیت وتعهدی دراین موردندارد.

و )درصورتی که طبق اسناد و مدارک پیمان،تامین تمام یاقسمتی اززمین مورد نیاز تجهیز کارگاه به عهده پیمانکار باشد یا پیمانکار بخواهدطبق صلاحدیدخود از محل هایی خارج از محل های تحویلی کارفرما برای تجهیزکارگاه استفاده کند، باید موقعیت آنها را به تایید کارفرما برساند.در این حالت،مسئولیت هرنوع ادعا و طلب خسارت ازسوی صاحب ملک به عهده پیمانکاراست وکارفرمادراین موارد مسئولیتی ندارد.هرگاه پیمانکار محل های موردنیاز تجهیزکارگاه را به صورت اجاره ای د راختیار بگیرد،باید در اجاره نامه آنها،امکان انتقال مورد اجاره رابه کارفرماپیش بینی کند.

نحوه پرداخت:

۴-۱٫هزینه هر یک از ردیف های تجهیز وبرچیدن کارگاه،به تناسب پیشرفت عملیات مربوط به آنها، محاسبه شده ودر صورت وضعیت ها درج می‌شود.

تبصره)هزینه ردیف های که تامین آنها به صورت خرید خدمت یا اجاره انجام می‌شود،چنانچه مربوط به بخشی از کار باشد به تناسب پیشرفت آن بخش از کار محاسبه می‌شود و در صورتی که به کل کار مربوط شود،به تناسب پیشرفت عملیات موضوع پیمان،محاسبه و پرداخت شود.

۴-۲٫هزینه تجهیز وبرچیدن کارگاه، پس از احتساب تخفیف یا اضافه پیشنهادی پیمانکار،در صورت وضعیت‌ها منظور می‌شود.

۴-۳٫هزینه برچیدن کارگاه پس از اتمام عملیات وبرچیدن کارگاه،در صورت وضعیت منظور وپرداخت می‌شود.

۴-۴٫روش پرداخت هزینه تجهیز وبرچیدن کار گاه،در پیمان هایی که برآورد هزینه اجرای آنها کمتر از ۲۵۰۰ میلیون ریال است وهزینه تجهیز وبرچیدن کارگاه آنها، به صورت یک قلم پیش بینی شده است به شرح زیر است:

۴-۴-۱٫در کارهای مربوط به فهرست های پایه رشته ابنیه،تاسیسات مکانیکی،تاسیسات برقی،شبکه توزیع آب وشبکه جمع آوری فاضلاب:

-۴۵درصد مبلغ تجهیز برچیدن کارگاه،پس از اجرای بخشی از تجهیز کارگاه که انجام آن برای شروع عملیات پیمان لازم است،یا تدارک ۶۰درصد ماشین آلات مورد نیاز.

-۴۵درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه به نسبت پیش رفت عملیات موضوع پیمان.

-۱۰درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه،پس از برچیدن کارگاه.

۴-۴-۲٫در کارهای مربوط به فهرست‌های پایه رشته را،باند فرودگاه وزیرسازی راه آهن،راه داری، خطوط انتقال آب،آبیاری تحت فشار وآبیاری و زهکشی:

-۳۰درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه،پس از اجرای بخشی از تجهیز کارگاه که انجام آن برای شروع عملیات موضوع پیمان لازم است،یا تدارک ۶۰درصد ماشین آلات.

-۶۰درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه،به نسبت پیشرفت عملیات موضوع پیمان.

-۱۰درصد مبلغ تجهیز وبرچیدن کارگاه،پس از برچیدن کارگاه.

تبصره : در پیمان‌هایی که هزینه‌ی تجهیز و برچیدن آنها به صورت یک قلم تعیین شده است‌، هزینه‌ی یاد شده مطابق نحوه‌ی پرداخت‌، تا سقف مبلغ پیش بینی شده پرداخت می‌شود.